Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
Διαβάζω πολλά δημοσιεύματα για τα προβλήματα της έλλειψης αρδευτικού νερού για τις φετινές καλλιέργειες. Ιδιαίτερα οι περιοχές του Ν. Λάρισας που αρδεύονται από νερό του Πηνειού, διαμαρτύρονται έντονα για τις ελλείψεις και την κακή κατανομή των υπαρχόντων αποθεμάτων. Αυτό είναι μία πραγματικότητα κάτω από τις συνθήκες έλλειψης νερού των δύο τελευταίων ετών, σε συνδυασμό με την έλλειψη έργων υποδομής που έπρεπε να γίνουν πριν από χρόνια. Το περίεργο είναι ότι το πρόβλημα αποδίδεται στον νέο-ιδρυθέντα ΟΔΥΘ. Αποδίδονται στον ΟΔΥΘ ευθύνες για προβλήματα που υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια από την αδράνεια του πολιτικού συστήματος να εκτελέσει τα απαραίτητα έργα υποδομής, αλλά και την αδυναμία των τοπικών φορέων να τα διεκδικήσουν με επιτυχία. Ο ΟΔΥΘ απέκτησε διοίκηση λίγο πριν την αρδευτική περίοδο και μάλλον δεν είχε μαγικό ραβδάκι για να αλλάξει τις συνθήκες. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες κατά του ΟΔΥΘ από διάφορες πλευρές. Όχι απαραίτητα άδικες. Αυτό που κατά τη γνώμη μου δε γίνεται είναι η ουσιαστική συζήτηση των προβλημάτων ώστε να βρεθούν λύσεις.
Μία πλευρά θεωρεί ότι το πρόβλημα είναι ότι ο ΟΔΥΘ είναι ανώνυμη εταιρεία και ότι ο απώτερος στόχος της κυβέρνησης είναι η ιδιωτικοποίηση των υδάτων της χώρας. Δε γνωρίζω ποιες είναι οι προθέσεις της κυβέρνησης. Ίσως οι επικριτές να έχουν δίκιο. Σήμερα, όμως, έχουμε να διαχειριστούμε άμεσα το νερό της Θεσσαλίας και το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι αν χρειαζόμαστε ενιαία διαχείριση για όλη τη Θεσσαλία. Νομίζω σε αυτό το πρόβλημα θα έπρεπε να συγκεντρωθούμε όλοι και να δούμε αν ο ΟΔΥΘ μπορεί να καλύψει αυτήν την ανάγκη. Θα ήταν καλύτερα αν ήταν ένας δημόσιος οργανισμός; Με όλη τη γραφειοκρατία του δημόσιου τομέα (διορισμοί με ΑΣΕΠ κ.λπ.), συν το πελατειακό σύστημα; Είναι ένα θέμα που θα μπορούσε να συζητηθεί, αλλά τέτοια ουσιαστική συζήτηση δε γίνεται. Παραμένουμε στην επιφάνεια, όπως σε πολλά προβλήματα αυτής της χώρας. Λέμε όχι σε κάτι, χωρίς να προτείνουμε τι και πώς πρέπει να γίνει για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι το νερό της Θεσσαλίας πρέπει να έχει ενιαία διαχείριση. Αν αρχίσουμε να συζητάμε για τα νερά της Δυτικής ή Ανατολικής Θεσσαλίας κ.λπ., θα αποτύχουμε απόλυτα. Πρέπει όλοι οι Θεσσαλοί να διεκδικήσουμε τις λύσεις που μας προτείνουν τα ΣΔΛΑΠ και ΣΔΚΠ, για να έχουμε προστασία από πλημμυρικά φαινόμενα και από περιόδους λειψυδρίας, όπως τα ζήσαμε τα τελευταία 3 χρόνια.
Σημαντικό θέμα που τίθεται είναι ο τρόπος οργάνωσης του ΟΔΥΘ και θέματα, όπως η κατάργηση όλων των ΤΟΕΒ. Η κυβερνητική λογική ότι οι περισσότεροι από τους περίπου 50 ΤΟΕΒ της Θεσσαλίας ουσιαστικά δε λειτουργούν και είναι καταχρεωμένοι, δε διαγράφει ότι υπάρχει ένας μικρός αριθμός ΤΟΕΒ, που λειτουργούν πολύ ικανοποιητικά και κυρίως γνωρίζουν τις περιοχές της δικαιοδοσίας τους, τα τοπικά προβλήματα και τους αγρότες της περιοχής. Ενώ για τους πολλούς αποτυχημένους ΤΟΕΒ η κατάργηση είναι σωστή, για τους λειτουργούντες οι αντιρρήσεις είναι πολλές και ίσως σωστές. Ερωτήματα που πρέπει να συζητηθούν για να βρούμε τις σωστές λύσεις. Το σύνθημα όχι στην ιδιωτικοποίηση του νερού δε βοηθά στην ουσιαστική συζήτηση. Μπορούν και πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη σωστή διαχείριση του νερού της Θεσσαλίας και κατά τη γνώμη μου η ενιαία διαχείριση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Τα επιμέρους στοιχεία πρέπει να συζητηθούν για να βρεθούν οι σωστές λύσεις.
Εκεί, όμως, που μου φαίνεται ότι η κριτική στον ΟΔΥΘ είναι άδικη, είναι στη διαχείριση του φετινού ελλείμματος αρδευτικού νερού. Το προηγούμενο καλοκαίρι με αντίστοιχη ξηρασία και χωρίς τον ΟΔΥΘ καταφέραμε να ποτίσουμε τις καλλιέργειες. Φέτος με τον ΟΔΥΘ τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Ιδιαίτερα για τον ΤΟΕΒ Πηνειού τα προβλήματα ήταν σημαντικά και οι διαμαρτυρίες πολλές. Το δίκαιες είναι ένα ερώτημα. Το εύκολο συμπέρασμα είναι ότι φταίει ο ΟΔΥΘ. Ας δούμε τι συνέβη. Το καλοκαίρι του 2024 υπήρξε πάλι έλλειμμα αρδευτικού νερού από έλλειψη χιονοπτώσεων και βροχών. Η αποκεντρωμένη Περιφέρεια ανέθεσε στον πρόεδρο του ΤΟΕΒ Ταυρωπού, Θανάση Μαρκινό, να διαχειριστεί το νερό που έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία. Σημειώστε ότι τυπικά νερό για άρδευση από τη Λίμνη Πλαστήρα δικαιούται μόνο το δίκτυο του ΤΟΕΒ Ταυρωπού.
Η διαχείριση του νερού της λίμνης το 2024 έγινε χωρίς προβλήματα και δεν είχαμε παράπονα. Φέτος η διαχείριση του διαθέσιμου νερού ανατέθηκε στον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΔΥΘ, Θανάση Μαρκινό. Φέτος έχουμε πολλά παράπονα. Όλοι ήθελαν περισσότερο νερό που δεν το πήραν και διαμαρτύρονταν. Ποια η διαφορά πέρυσι και φέτος; Προφανώς όχι ο διαχειριστής που ήταν ο ίδιος ή ο ΟΔΥΘ. Πέρυσι η χρονιά ξεκίνησε με απόθεμα νερού για άρδευση στη Λίμνη Πλαστήρα 120.000.000 κ.μ. χάρη στο νερό που περίσσεψε από τις εισροές του «Daniel». Η Λίμνη Σμοκόβου είχε νερό για να καλύψει τις ανάγκες των αγροτών των Σοφάδων. Και η χρονιά κύλησε σχετικά εύκολα. Φέτος τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Το αρχικό απόθεμα της Λίμνης Πλαστήρα ήταν 60.000.000 κ.μ. νερού, που αυξήθηκε στα 70.000.000 με κάποιες βροχές των αρχών της περιόδου. Η Λίμνη Σμοκόβου δεν είχε για διάθεση ούτε ένα κ.μ. νερού για άρδευση. Το πρόβλημα ήταν διαφορετικό φέτος από πέρυσι. Δεν ήταν ο ΟΔΥΘ η διαφορά. Η διαφορά ήταν η έλλειψη νερού από έλλειψη χώρων ταμίευσης των χειμερινών υδάτων σε συνδυασμό με την έλλειψη χιονοπτώσεων και βροχοπτώσεων.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας αναγνώρισε πολύ νωρίς το πρόβλημα και όρισε επιτροπή από δημάρχους, προέδρους ΤΟΕΒ κ.λπ. και τον ΟΔΥΘ για να συντονίσουν μία κατάσταση που φαινόταν δύσκολη από την αρχή. Κάποιες βροχές στην αρχή της περιόδου βελτίωσαν σημαντικά την κατάσταση. Η επιτροπή αναμφίβολα έκανε προσπάθειες, αλλά η κατανομή του ελλείμματος είναι μία πολύ δύσκολη υπόθεση, πολύ δυσκολότερη από την κατανομή υπάρχοντος νερού. Η επιτροπή έκανε πολλές προσπάθειες να οργανώσει την κατανομή του νερού, αλλά με πολλές εγγενείς ελλείψεις οργάνωσης. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι δεν κατάφεραν να εκτιμήσουν ούτε τα αρδευόμενα στρέμματα και καλλιέργειες όλων των περιοχών. Κάτι που θα βοηθούσε στην καλύτερη κατανομή του νερού. Είναι γνωστό το πρόβλημα με τα στατιστικά στοιχεία της χώρας. Πόσο δύσκολα είναι να βρεθούν αξιόπιστα στοιχεία πάνω στα οποία θα στηριχθούν οι αποφάσεις.
Συνέχεια στο επόμενο.
📰 Ειδήσεις από Τύρναβο, Αμπελώνα και Νομό Λάρισας
Η καθημερινή σας ενημέρωση με αξιοπιστία και τοπικό ενδιαφέρον.
